CỖ MÁY TUỐT LÚA
Bành bạch bò ra góc ruộng
Dưới trời nắng đổ chang chang
Áo tơi lão trùm kín mặt
Cười rung cả cánh đồng làng
Rồi lão ngốn phăng tuồn tuột
Những gồi lúa trĩu vàng ươm
Cánh đồng chui qua bụng lão
Chia thành bì thóc đống rơm
Cả ngày ngốn bao nhiêu lúa
Đêm về bụng cứ rỗng không
Lão nằm đếm từng thửa ruộng
Và mơ…mai lại xuống đồng
BQT
Đây là bài thơ tác giả Bùi Quang Thanh viết về một cỗ máy chuyên làm “nghề” tuốt lúa đấy các bạn ạ! Tất nhiên là một cỗ máy được chế tạo bằng sắt rồi. Làm bằng sắt thép, cho nên cái “lão” máy tuốt lúa này phải ăn bằng dầu, chứ nếu không được “ăn dầu” thì lão ấy cũng nghỉ khỏe luôn. Ăn no rồi thì lão máy tuốt này liền:
Bành bạch bò ra góc ruộng
Dưới trời nắng đổ chang chang
Áo tơi lão choàng kín mặt
Cười rung cả cánh đồng làng
. Lão bò từ nhà ra đồng, miệng nhả khói và kêu lên “bành bạch, bành bạch…”, rồi lão dừng lại ngay góc ruộng, lại choàng thêm cái áo tơi che kín mặt nom mới ngộ chứ. Áo tơi của lão máy Tuốt lúa này khôn làm bằng lá cọ, lá tơi như của bà nông dân mà làm bằng tôn, bằng sắt. Lão trùm kín cái cơ thể lão để che nắng, che mưa và che cả bụi rơm, bụi lúa bắn tung tóe ra ngoài, làm phiền toái đến người khác, nên lão mới phải cẩn thận như thế đấy. Thế cũng là một cử chỉ tốt, có phải không nào? Thế là lão thích thú cười rung cả cánh đồng làng...
Rồi lão ngốn phăng tuồn tuột
Những gồi lúa trĩu vàng ươm
Cánh đồng chui qua bụng lão
Biến thành bì thóc đống rơm
Thế có ghê không các bạn? Lão ngốn phăng tuốt tuồn tuột những gồi lúa chín vàng ươm. Hơn thế nữa, cả một cánh đồng lúa chín cũng lũ lượt rủ nhau chui quá cái bụng chẳng lấy gì làm to của lão. Thế mới là tài! Thế là cả một cánh đồng mênh mông những lúa vàng kia, dần dà rồi cũng bị lão máy xơi tuốt, biến cả cánh đồng bát ngát lúa thơm vàng óng thành ra những bì lúa và cả những đống rơm cứ mỗi lúc một cao dần lên giữa cánh đồng chang chang nắng. Suốt ngày nghe tiếng lão cười khanh khách...Thật là vui quá phải không các bạn? Ấy thế mà:
Cả ngày ngốn bao nhiêu lúa
Đêm về bụng cứ rỗng không
Lão nằm đếm từng thửa ruộng
Và mơ...mai lại xuống đồng
Hóa ra cái lão máy tuốt này chỉ đi làm thì lão mới “ăn dầu”, rồi ngốn sạch cả một cánh đồng lúa chín, nhưng lão nuốt lúa vào rồi lão nhả ra thóc, ra rơm chứ lão có chén gì đâu. Cho nên khi đêm nằm nghỉ ở nhà cái bụng lão cứ rỗng không. Lão nằm im suy nghĩ đấy, xem rằng mình hôm nay đã làm việc cật lực như thế nào, xơi gọn được bao nhiêu ruộn lúa, rồi thì mơ ngày mai lại được xuống đồng làm việc tiếp theo bởi mùa gặt đang chờ đợi lão…
Tả một cỗ máy tuốt lúa, nhưng nhà thơ đã khéo sử dụng một biện pháp chuyển nghĩa tu từ thông dụng, ấy là làm cho vật vô tri trở nên có hồn người, mang những phẩm chất của người. Phải là nhà thơ hiểu biết về nông thôn, mới có được những quan sát và cảm nhận tinh tế như vậy, có đúng không nào?...
Nhà thơ Vũ Bình Lục
